Tiña noventa e tres anos, eu nove. Era o 20 de febreiro de 1993. Era sábado o día que o avó da Peroxa morreu. Lémbroo como se fose agora, como estivese alí mesmo. Cada palabra, cada mirada, cada silencio. Esa noite algo cambiou para sempre nas miñas entrañas. Desprenderme, deixar ir. Era tan inocente, tan confiada e feliz… Nun segundo, ese segundo no que o avó deixa de respirar, ese segundo no que miña nai non nos esconde a verdade, non a disfraza, ese segundo no que comprendín que nada,  que non somos donos de nada nesta vida. Nin sequera o tempo que compartimos. A realidade pode ser imperfecta, incompleta, ás veces dolorosa, pero existe. É tan que real que te podes abrazar a ela, non é un conto ou unha fantasía. O problema nunca é a morte, xamais o foi. O problema é saber vivir a vida.

Hoxe, coma entón, coma sempre, coma todos os días, daría un brazo por poder volver a abrazalo unha soa vez. Sentilo preto de min, o seu olor, as súas mans grandes e gastadas de escribir cartas. A súa mirada de vello mestre de escola. Aquela bondade abrumadora que irradiaba e que o enchía todo. Mira avó, mira no que me convertín. Xa son grande, pero aínda sigo a ser a túa nena. Perdina e recupereina só para ti.

Hoxe, hai seis anos que operaban a meu pai dun tumor de próstata. Casualidades. Aínda non, aínda non, cantaban baixiño as fotografías do salón protexéndonos das vellas pantasmas. Era a guerra e aquel tempo que a vida nos quitou hai 19 anos recuperámolo en meu pai, en seu fillo,  o mesmo día.

Por algo eu non creo no azar.

(20 de febreiro de 2012)

 

Derradeiro día do ano, sairemos e celebraremos outro número máis na conta dos anos. Pero non esquezas que todos os días son o derradeiro, únicos. Diranche que non teñas tanta ilusión, que as cousas están mal (porque están mal). E ti este ano non os escoitarás. Sorrirás e calarás con esa certeza coméndoche a orella: Non hai nada imposible, gañarás a medalla de ouro nas olimpiadas da túa vida. Comerás as uvas ao son dese topicazo que sempre che abranda o corazón. Es unha ñoña, para que negalo?

Lembrarás o voso 1º aniversario, que vos regalastes o mesmo, o ataque de risa que tivestes. Creo que este é o momento máis feliz da miña vida…

Lembrarás Edimburgo, a furgoneta e a entrada nas Highlands, no words

E lembrarás os 200m finais da carreira, o sprint, a explosión no peito. A victoria da túa vontade, por fin.

Tres recordos para resumir un ano

Lembro con adoración aqueles días de verán e primavera. Unha aldea pequena, tan pequena que xa pouco queda dela. Camiñar por carreiros e congostras. Sempre detrás dos avós, soñando con saber coidar a horta coma eles ou ser grande para cortar ben a leña. Non había televión, non había nada que non fose o verde das árbores ou os paxaros falando en voz alta. Atopar a pel vella dunha serpe ou tirarnos prado abaixo con sacos. Os cans, as pitas, as ovellas, os veciños, as partidas de brisca… Cando estábamos todos, cando o medo non nos bicara. Cando a morte e as ausencias non existían nos diccionarios das nosas almas… Sorrisos de raíz infinita. Inocencia, coma un castiñeiro que non coñece a polución.

O ceo non é un lugar, eran aqueles días. E algún día volverei.

O outro día cruceime cunha antiga compañeira da secundaria. Que fas, que vas facer. Un día descubrín que me gustaba dar clases que se me daba ben. Mírame sorprendida. Pero que dis? Sempre se che deu xenial, cantas veces me explicaches a min inglés ou historia. E veñen a min recordos esquecidos, pequenos flashes. Por que sempre son tan lenta para darme destas cousas?

Párteseme o corazón cada vez que paso por diante dun instituto. Rapaces e rapazas (alumnado na xerga) sorrindo. Coa de voltas que dei ata aquí, coa cantidade de erros que cometín… Como quen atopa auga no deserto, cando menos o esperas. E agora? Agora nada. Crise, política. Os profesores sobramos, somos innecesarios. Os xornais minten e todos se deixan enganar. E eu só quero que aprendan a vivir. Si, isto tamén se pode ensinar nun instituto, exactamente igual que mo aprenderon a min.

Párteseme o corazón. Pecho os ollos e suspiro mirando cara outro lado. Dóeme, pero esta vez serei paciente. Correr é como opositar, un proceso lento que require de moita paciencia e vontade. Non me vou rendir, aínda que todo se me poña en contra. Esta vez non me rindo.

Esta certeza perségueme… Aparecéseme moitos sábados, de madrugada, cando son máis vulnerable, xusto despois de meterme en cama. Ou cando rebusco entre as fotos de Alemania, ou naquela cartas á prima Elisa en Arxentina. Procuro similitudes nos anciáns que pasean pola beira do río mentres corro. Como quen xoga á lotería. Cantas veces soñei con eses abrazo no que eu xa non son unha nena pequena… Cantas veces intentei ser coma eles e fracasei. E eses recordos intactos, gardados e xamais descritos por medo a que perdan a maxia. Esas voces que xa non recordo. As miradas tenras. Anos alimentándome dos recordos de outros, as pequenas grandes fazañas das súas vidas. Búscoos en meus pais, nos tíos… Ás veces, son valente e mesmo me atrevo a facelo en min. E non podo evitar pensar en que todo tería sido máis fácil. Todo…

Hai persoas que non deberían irse xamais porque aínda que poidamos volver a sorrir, ser felices, sentirnos plenos, ter ilusións polas que erguernos todos os días, medrar e ser mellores do que xamais soñamos…  Seguiremos a botalos de menos, a necesitalos, a querelos… Sempre.

(A meus avós, in memoriam)